NEW COLLEGE, Oxford, werd gesticht in 1379 en is er een van de oudste colleges. Hij werd ‘new’ genoemd omdat het toen een nieuw opgericht college was, weg van Cambridge.
Zoals vele andere colleges bezit het een mooie grote eetzaal, een ‘dining hall’. Denk aan de Hogwarts-eetzaal in een van de Harry Potter-films, en je krijgt een goed idee.
Bouwjaar: 1386. Het plafond wordt gedragen door grote, eiken dakspanten. Elk zo’n zestig centimeter in het vierkant en 7 meter lang.

Eiken balken moeten regelmatig worden geïnspecteerd, omdat ze vroeg of laat te maken krijgen met de kever, vooral de grote klopkever.
In 1865 klom een entomoloog op een ladder in de eetzaal van het New College. Toen hij met een mes in een balk peuterde, ontdekte hij dat die vol kevers zat.
Er werd verslag gedaan aan het college van bestuur, waar men nogal verslagen reageerde, want waar vind je vandaag de dag nog zulke balken?
Een van de Junior Fellows opperde dat er misschien nog bruikbare eiken zouden staan op de landerijen van het college, want vaak bezitten colleges op diverse plaatsen in het land grond.
Dus ontbood men de houtvester van het college, die uiteraard in geen jaren in de buurt van het college zelf was geweest. Men vroeg hem naar bruikbare eiken.
Hij plukte aan zijn snor en zei: ‘Tja, heren, we vroegen ons al af wanneer u ernaar zou vragen.’
[“Well sirs, we was wonderin’ when you’d be askin.”]

Bij verdere navraag bleek dat, toen de eetzaal werd gebouwd, een groot aantal eiken was aangeplant om de spanten in de eetzaal te vervangen als ze door ongedierte zouden zijn aangevreten.
Wanneer een eik niet langer bruikbaar was, bijvoorbeeld door een blikseminslag, werd een nieuwe eik aangeduid of bijgeplant.
Dit plan werd gedurende meer dan 5 eeuwen van houtvester op houtvester overgeleverd. ‘Die eiken mag je niet kappen. Die zijn voor de grote eetzaal!’
[“You don’t cut them oaks. Them’s for the College Hall.”].

Deze balken dragen dus niet alleen een dak, maar ook een verhaal van duurzaamheid.


Achtergrond

Ik heb het verhaal uit het boek Ton Albers, ‘Een organisch bouwwerk. Architectuur en spiritualiteit’, Uitgeverij Kosmos, 1990, 9789021516318.
De Engelstalige quotes zijn van Stewart Brand.

Ik heb niet kunnen achterhalen of ze nieuwe eiken hebben aangeduid voor binnen 500 jaar.