De context
COSTELLO EN LANGER schreven dit lied tijdens de economisch donkere tijden van begin jaren 80. De oliecrisis van 1979 zorgde voor een wereldwijde economische terugval en onder impuls van Milton Friedman en de Chicago School voerden vele regeringen een streng monetair economisch beleid. In Engeland betekende dat onder meer de sluiting van vele scheepswerven en een paar jaar later de mijnen.
De aanleiding voor het lied was de Falklandoorlog, waarbij het Verenigd Koninkrijk en Argentinië vochten over de Falklandeilanden, een reeks kleine eilandjes in de zuidelijke Atlantische oceaan. Argentinië claimde al decennialang deze eilanden en bezette ze op 2 april 1982. Groot-Britaniië reageerde onmiddellijk en stuurde een speciale legereenheid naar het Brits overzees koloniaal gebied. Na korte gevechten verklaarde het Verenigd Koninkrijk op 14 juli 1982 de eilanden heroverd. De Britten telden 258 doden en 777 gewonden; de Argentijnen 649 doden en 1068 gewonden. De Argentijnse schrijver Jorge Luis Borges zei later dat het ‘een oorlog was tussen twee kaalkoppen om een kam’.
Het lied
Het aangrijpende Shipbuilding werd geschreven in de dagen voor de Falklandgevechten, alleszins voor mei 1982. Robert Wyatt bracht in augustus 1982 als eerste het lied. Het was voor hem geschreven. Costello zingt mee en was de producer, de pianist is Steve Nieve van The Attractions en de contrabas wordt gespeeld door Mark Bedford van Madness.
Een jaar later verscheen de versie van Elvis Costello and the Attractions in hun album Punch the clock (augustus 1983).
De tekst
De song vertelt het verhaal over de inwoners van een Engelse kustplaatsje met een ter ziele gegane scheepswerf. Ze krijgen te horen dat er terug schepen zullen worden gebouwd.
It’s just a rumour that was spread around town
By the women and children,
soon we’ll be shipbuilding
[…]
It's all we're skilled in.
De ironie wil dat ze de schepen gaan bouwen die hun zonen naar hun zinloze dood brengen, lees: naar de Falklandoorlog.
Somebody said that someone got filled in
For saying that people get killed
In the results of their shipbuilding
Costello vraagt zich af waarom we dit doen? Is het dit allemaal waard?
A new winter coat, and shoes for the wife
And a bicycle on the boy's birthday
[…]
Is it worth it?
[…]
With all the will in the world
Diving for dear life
When we could be diving for pearls.
Is it worth it?
Is het dat allemaal waard?
A new winter coat, and shoes for the wife
Een nieuwe winterjas en schoenen voor je vrouw
And a bicycle on the boy's birthday
en een fiets als verjaarscadeau voor je zoon
It's just a rumor that was spread around town
Het zijn maar praatjes die de ronde doen,
By the women and children
Praatjes van kinderen en vrouwen
Soon we'll be shipbuilding
Straks gaan we schepen bouwen
Well, I ask you.
Wel, ik vraag het je.
The boy said, “Dad, they're going to take me to task
Een zoon zegt: “Pap, ik word opgeroepen
But I'll be back by Christmas.”
Maar ik ben weer thuis met Kerstmis”
It's just a rumor, that was spread around town
Het is maar een gerucht dat de ronde doet
Somebody said that someone got filled in
Iemand zou ervan langs gekregen hebben
For saying that people get killed
Omdat hij zei dat er mensen zouden sterven
In the results of their shipbuilding
Door dat werk op die scheepswerven
With all the will in the world
Met al onze kracht
Diving for dear life
Duiken voor ons leven
When we could be diving for pearls
Terwijl we naar parels hadden kunnen duiken
It's just a rumor that was spread around town
Het is maar een gerucht dat de ronde deed
A telegram or a picture postcard
Een telegram of een prentbriefkaart
Within weeks, they'll be reopening the shipyard
Nog een paar weken en de scheepswerven gaan weer open
And notifying the next of kin once again
en krijgen families het slechte nieuws te horen weer een keer
It's all we're skilled in
Dat is ons wel toevertrouwd
We will be shipbuilding
Niemand die beter schepen bouwt
With all the will in the world
Met al onze kracht
Diving for dear life
Duiken voor ons leven
When we could be diving for pearls
Terwijl we naar parels hadden kunnen duiken.
Dirk De Groef leverde de vertaling van het lied.
Nog even dit
Geschiedenis wordt deels geschreven door oorlogen. Aan de vooravond van de oorlog was Thatcher de minst populaire Britse premier sinds de Tweede Wereldoorlog. Erna was zij immens geliefd. De oorlog betekende darentegen het einde van de Argentijnse dictator Leopoldo Galtieri en van de militaire junta. Eind 1983 werden er democratische verkiezingen gehouden.
Het lied zelf werd meerdere malen gecoverd. Verzetsfellow KV maakt me attent op deze bijzondere folkversie uit 1986 door Swan Arcade.
