Voor Karen Vandenbossche
Kijk eens naar het vogeltje
DE EERSTE MAAL dat ik het boek The Pillar doorbladerde, was ik van de hand gods geslagen. Een kunstwerk kan dat me je doen: je van je sokken blazen.
Het onderwerp was van een verbazingwekkende eenvoud: foto's van vogels op en rond een paal in een weids landschap. De vogel aan de lenskant van de camera.
In januari 2015 sloeg documentaire fotograaf Stephen Gill (1971) op enkele tientallen meters van bij hem thuis in Skåne, op de rand van een veld, naast een beekje, een houten paal in de grond: 6-7 cm in diameter, 1,5 meter hoog. Daar tegenover, op een paar meters, plaatste hij een tweede gelijkaardige paal waarop hij een camera met bewegingssensor bevestigde.
Stephen Gill: ”Toen ik een paar dagen later ging kijken, bleek, tot mijn grote verrassing, de camera goed zijn werk te hebben gedaan.”
Op de fotos zien we hetzelfde open landschap in de lente, de zomer, de herfst en de winter. Sneeuw, mist, volle zon, regen,…
En allerhande vogels die de paal als welkomstbaken zagen, als plek om te rusten, zich te voeden, hun jongen te verzorgen, rond te kijken, …
Gelukkig is Stephen Gill ook een uitgever. Dit geeft hem de beste controle over het eindresultaat. En met succes: met The Pillar publiceerde hij een van de mooiste fotoboeken uit 2019.
Alle foto's zijn subliem. De vogel is dikwijls niet 100% scherp; het landschap wel. Alsof Gill de vogel niet 100% kan of wil te voorschijn halen. Er blijft altijd een waas van mysterie bestaan rond de vogel.
De Noorse schrijver Karl Ove Knausgård, in een begeleidende tekst, over de foto's:
"Toch is er niet de minste monotonie in deze foto's. Elke van de foto's toont een vogel. En iedere vogel opent een uniek moment in tijd. We zien iets dat nog nooit eerder is gebeurd en nooit meer zal gebeuren. Dit alles in een landschap gekenmerkt door herhaling, waarin de tijd cyclisch is. Dit zet een scherpe, existentiële dynamiek op gang: aan de ene kant is alles eerder gebeurd, er is niets nieuws onder de zon; anderzijds is elk moment uniek en draagt het het kenmerk van het wonder: wat er gebeurt, gebeurt slechts één keer en nooit meer."
De Snaar zou zingen: "Dat is het wonder van de fotografie".
Nog even over het begeleidend schrijven van Knausgård. Dit is prachtig uitgegeven, als afzonderlijk boekje, met een zichtbare korte steekbinding.
Je krijgt het er gratis bij. Uiteraard afzonderlijk want het is een bespreking over het boek. Dus zelf geen onderdeel van het boek.
Alle foto's hieronder zijn uit The Pillar, 2015-2019 © Stephen Gill.
Nog meer beelden vind je op https://www.nobodybooks.com/.
Nog even dit
The Pillar. Nobody, 2019. ISBN 9789198523300. Photographs by Gill, words by Karl Ove Knausgård. Winner of the 2019 Les Rencontres de la Photographie author book award.
Overigens publiceerde Gill enige jaren geleden zijn fel opgemerkte eerste Zweedse boek, Night Procession, waarbij hij een camera met bewegingssensor en infraroodflits in de nacht plaatste.
