OVER EEN PERIODE van vier jaar (2010-2013), fotografeerde de Duitse fotograaf Michael Wolf (1954-2019) een maand per jaar de claustrofobische nachtmerrie van het woon-werkverkeer in Tokio. Alle foto’s realiseerde Michael Wolf in het treinstation Shimo-Kitazawa langs de Odawara-lijn. Deze lijn vervoert elke dag anderhalf miljoen mensen door Tokio. Wolf ging dagelijks naar het station “tijdens de ochtendspits van 7u30 tot ongeveer 8u45 uur. Elke 30 seconden kwam er een trein aanrijden. Ik maakte mijn foto's en om 8u45 ging ik terug naar het hotel.” Hij verzamelde zijn beste foto’s in vier boeken onder de titel Tokyo Compression.
Als ik aan het openbaar vervoer in Japan denk, zie ik massa’s mensen die in een treinstel word geduwd. Mieren in een georganiseerde wanorde. Wolf vermijdt dat cliché en richt zijn blik op het individu – één per één. Doorheen de veelheid van foto’s zien we geen massa, maar telkens een mens die vecht met ‘la condition humaine’. Het overwegend gevoel is dat van een berustende (lijdzame?) kalmte te midden van een storm die je slechts indirect vermoedt door de condens op de ramen. De foto’s zijn een visuele metafoor voor wat we onszelf aandoen. We worden verpletterd door een economisch systeem dat resulteert in een wazig zicht op de werkelijkheid. De forensen vervagen; ons zicht op hen vervaagt net als hun zicht op ons. Misschien wordt het tijd om na te denken hoe we terug helder kunnen zien en onze middelvinger opsteken, net als de man op Tokyo Compression #77 (zie hieronder).
<< Hendrik en Paula Kerstens. BAG. << | >> André Kertész, Meudon - Paris, 1928. >>
Nog even dit
Er verschenen vier boeken over deze reeks: Tokyo Compression, Tokyo Compression Revisited, Tokyo Compression Three en Tokyo Compression Final Cut. Enkel nog tweedehands te bekomen.
Meer foto’s van Tokyo Compression vind je op de website van Michael Wolf.
De toelichting bij mijn ‘fotoboek’ vind je in Kijken naar foto’s.
