DEZE MOOIE foto ligt me nauw aan het hart. We zien hier vijf prachtige, jonge meisjes (±20-25 jaar) grappend en lachend ergens in de bergen. Het lijkt een foto uit een familiealbum of van een scoutskamp. Alleen schijn bedriegt: de vijf meisjes zijn lid van de gewapende PKK*. Ze vechten tegen IS aan de ene kant en de Turken aan de andere kant. Ze nemen de wapens op “om hun eer, hun land en hun volk te verdedigen” en voor vrijheid en gelijke rechten voor de vrouw.
De fotograaf is Tom Vantorre. Enkele jaren geleden trok hij als fotograaf/cameraman met Phara de Aguirre naar het Qandil-gebergte in Noord-Irak, bij de grens met Iran. Doel: vrouwelijke strijdsters van de PKK interviewen over hun gewapende strijd. Op zijn website zegt Vantorre: “Beelden zijn overal, dus laten we ze vastleggen. Of het nu gaat om video's of foto’s, ik leg het moment vast.” Dit beeld is er een aangrijpend bewijs van.
Vantorre vertelde mij dat het meest indringende van zijn trip naar de PKK de aanwezigheid van martelaars is. “Voor deze strijdsters is sterven voor de juiste zaak een eer, een heilig doel. In het landschap zie je overal afbeeldingen van martelaars. Ze worden op een gezamenlijke begraafplaats begraven maar nadien verschijnen grote afbeeldingen van hen in het landschap. Mij deed het een beetje denken aan de reclameposters die je hier bij ons overal ziet en ginder compleet afwezig zijn. In de plaats krijg je reclame voor het martelaarschap.”
“De meeste martelaren zijn jong. Maar martelaren sterven niet, ze zijn onsterfelijk.” wordt er gezegd in het Canvas-programma. Angst kennen deze strijdsters niet - “omdat het voor het heilige doel is” – wel verdriet: om de gevallen broer, de gedode vriendin,…
En, zei een van de meisjes: “IS gelooft dat als een man wordt gedood door een vrouw hij dan naar de hel gaat. Dat geeft me een goed gevoel.”
En ik? Deze namiddag drink ik nog een kopje koffie met een koekje erbij terwijl ik naar de atletiek en het wielrennen kijk.
Nog even dit
De toelichting bij mijn ‘fotoboek’ vind je in Kijken naar foto’s.
Meer werk van Vantorre vind je op zijn website: tomvantorre.com
Het Canvas-programma Amazones: Iraaks Koerdistan is nog tot 2 maart 2026 te zien op VRT Max. Zie ook: Phara de Aguirre, ‘Onze kameraadschap is duizend families waard’, in: De Standaard, 17 februari 2018
*De PKK is de Koerdische Arbeiderspartij, een beweging die sinds 1978 strijdt voor Koerdische rechten in Turkije, eerst via gewapend verzet en later ook via een ideologie van basisdemocratie. De PKK heeft zich op 12 mei 2025 formeel ontbonden.
