Een van de meest bizarre foto’s uit mijn reeks. Het is een foto uit de ruimte, met een significant detail waar je snel zou overkijken. In de bruine band rechts zie je een klein puntje: dat is onze Aarde omgeven door de grote, donkere ruimte. De foto werd genomen op 40 AU (astronomical units) afstand van de aarde; dat is meer dan 6 miljard kilometer ver. De gekleurde banden op de foto zijn verstrooiingen van het zonlicht in de lens, als gevolg van de relatieve nabijheid van de Zon bij de Aarde.
Deze foto werd op 14 februari 1990 gemaakt vanaf de ruimtesonde Voyager 1. Het Voyager-team stond op het punt om de camera’s van de Voyager voorgoed uit te schakelen om energie te sparen voor de lange reis die nog voor de boeg lag. De NASA gaf de opdracht om de camera van de Voyager 1 richting Aarde te draaien en een foto te nemen.
De foto is weinig bijzonder en tegelijkertijd betekenisvol. Dit is immers onze planeet. Haast onmerkbaar, een pixel groot. Het resultaat verstomde het team dat verantwoordelijk was voor de foto. “We realiseerden ons allemaal dat dit eigenlijk laat zien dat de aarde slechts een klein stipje is tussen de sterren. Het was een heel huiveringwekkend (nvpv: chilling) beeld,” zegt Garry Hunt, een van de oprichters van het Voyager Imaging Team, waar ook de beroemde planeetwetenschapper en kosmoloog Carl Sagan (1934-1996) lid van was. Hunt gebruikt het woord ‘huiveringwekkend’ met opzet, omdat het beeld hem duidelijk heeft gemaakt hoe kwetsbaar de aarde is. “Het heeft ons echt duidelijk gemaakt dat je niet op Mars kunt gaan wonen, dat je niet op Titan of Enceladus kunt gaan wonen (nvpv: manen van Saturnus). We kunnen nergens anders heen.” zegt hij. [1]
Naar aanleiding van deze foto gaf Carl Sagan onze planeet de naam ‘Blue Pale Spot‘, ‘Blauwe Bleke Stip’. Het inspireerde hem tot het schrijven van een boek, Pale Blue Dot: A Vision of the Human Future in Space. [2] Daarin schreef hij:
“VANUIT DIT VERRE GEZICHTSPUNT lijkt de aarde misschien niet bijzonder interessant. Kijk nog eens naar die stip. Dat is hier. Dat is thuis. Dat zijn wij.
Daarop leeft iedereen van wie je houdt, iedereen die je kent, iedereen van wie je ooit hebt gehoord, ieder mens die er ooit was.
Het geheel van onze vreugde en ons lijden, duizenden overtuigde religies, ideologieën en economische doctrines,
elke jager en verzamelaar,
elke held en lafaard,
elke schepper en vernietiger van beschaving,
elke koning en boer,
elk verliefd jong stel,
elke moeder en vader, hoopvol kind, uitvinder en ontdekkingsreiziger,
elke moraalridder,
elke corrupte politicus,
elke ‘superster’,
elke ‘opperste leider’,
elke heilige en zondaar in de geschiedenis van onze soort leefde daar,
op een stofwolkje dat in een zonnestraal zweefde.
De aarde is een heel klein podium in een enorme kosmische arena.
Denk aan de rivieren van bloed die al die generaals en keizers hebben vergoten zodat ze, in glorie en triomf, de kortstondige meesters van een fractie van een stip konden worden.
Denk aan de eindeloze wreedheden die de inwoners van een hoek van deze pixel begaan tegen de nauwelijks te onderscheiden inwoners van een andere hoek, hoe vaak hun misverstanden voorkomen, hoe gretig ze zijn om elkaar te doden, hoe vurig hun haat.
Onze houdingen, onze ingebeelde eigendunk, het waanidee dat we een bevoorrechte positie in het heelal hebben, worden op de proef gesteld door dit punt van bleek licht.
Onze planeet is een eenzame stip in de grote omhullende kosmische duisternis. In onze duisternis, in al deze uitgestrektheid, is er geen aanwijzing dat er hulp van elders zal komen om ons van onszelf te redden.
De aarde is tot nu toe de enige wereld waarvan bekend is dat ze leven herbergt.
Er is nergens anders, tenminste niet in de nabije toekomst, waarheen onze soort zou kunnen migreren.
Bezoeken, ja. Zich vestigen, nog niet.
Of we het nu leuk vinden of niet, op dit moment is de Aarde de plaats waar we ons vestigen.
Er wordt wel gezegd dat astronomie een ervaring is die nederigheid en karaktervorming stimuleert.
Er is misschien geen betere demonstratie van de dwaasheid van menselijke hoogmoed dan dit verre beeld van onze kleine wereld.
Voor mij onderstreept het onze verantwoordelijkheid om vriendelijker met elkaar om te gaan en de bleke blauwe stip te behouden en te koesteren, het enige thuis dat we ooit hebben gekend.”
Hier hoor je de Engelstalige tekst (zonder de eerste zin) voorgedragen door Carl Sagan zelf:
<< Edward Burtynsky, Pivot irrigation in the high plains of Texas, 2011 << — Duane Michals, Death comes to an Old Lady, 1969 >>
Nog even dit
Deze foto kan je probleemloos zien als onderdeel van de reeks 'Moeder, waarom werken wij?’
De Voyager I verliet in augustus 2013 de heliosfeer en bereikte als eerste door mensen vervaardigd object, de interstellaire ruimte.
Een boek dat voor mij daaraan is gekoppeld: Judith SCHALANSKY, Pocketatlas van afgelegen eilanden. Vijftig eilanden waar ik nooit ben geweest en ook nooit zal komen, Signatuur, 2015, 9789056725358 (met dank aan Ilse Wijnen).
1. BBC Science focus, 14 april, 2020
Nog meer nieuws over het maken van deze foto:
- Carolyn Porco, ‘How the Celebrated ‘Pale Blue Dot’ Image Came to Be’, in: Scientific American, feb. 2020.
- Meer leuke details over het maken van de foto vind je op: 10 Things You Might Not Know About Voyager's Famous 'Pale Blue Dot' Photo, op de site van de NASA.
2. Carl SAGAN, Ann DRUYAN, Pale Blue Dot. A Vision of the Human Future in Space, Random House, 1994, 9780345376596
In 2020 werd de foto met de nieuwste technologieën herwerkt. Dit is het resultaat:
De toelichting bij mijn ‘fotoboek’ vind je in Kijken naar foto’s.
