DIT IS DUIDELIJK een foto.
Of juister: dit is een foto weergegeven als afbeelding op jouw scherm.
Is deze foto een kunstwerk op zich?
Is dit een foto van een kunstwerk?
Is dit een foto van een schilder die een kunstwerk maakt?
Is dit een foto van een performance?
Of is het iets anders?
Metragrammen
Deze foto komt uit een fotoreeks die de kunstenaar Éric Van Hove startte in 2005. Op elke foto zie je hem, zittend of knielend voor een vrouw. Met een kalligrafieborstel en monochrome zwarte inkt brengt hij een cirkel aan op de buik van de vrouw, meer bepaald in het gebied van de onderbuik (hypogastrium) en de navel (umbilicus). Hij noemt het resultaat van deze ‘inking’ een metragram.
Éric Van Hove reisde tussen 2005 en 2010 over heel de wereld en maakte meer dan 60 metragrammen. Elk van zijn foto‘s krijgt via het geschreven woord een context. (nvpv: zie bijvoorbeeld de contextualisatie van deze ‘Metragram on an Israeli woman’).
Hij is steeds aanwezig in het beeld. “Mijn steeds terugkerende verschijning in het beeld, samen met het ‘onderwerp’ van het werk, is bedoeld om het Europese in mij in te schrijven binnen de context van de representatie van het andere.”
De moeder
Deze metragrammen symboliseren ondermeer l’origine du monde, de oorsprong van de wereld.* Bijna vanzelfsprekend start Éric Van Hove de reeks dus met een metragram van Genevieve de Vriendt,zijn moeder. Hij maakte de foto in het huis dat zij als architecte bouwde als thuis voor haar gezin. “Omdat zij degene is die mij op de wereld heeft gezet, zie ik mijn moeder indirect als oorsprong van mijn eigen werk. Als de allegorische kunstenaar achter de kunstenaar die ik ben, is mijn werk bijgevolg haar werk. (…) Ik besloot mijn eigen praktijk in de hare in te schrijven, en haar – net omdat ik ‘haar werk’ ben – in mijn werk binnen te brengen.”
De weg terug
Dit brengt me naadloos bij het begin van de eeuwige rij, de mitochondriale Eva. Dit is de recentste gemeenschappelijke voorouder van alle nu levende mensen in de vrouwelijke lijn.
Ons zijn is ingeschreven in een eerder bestaan, dat op zich is ingeschreven in een eerder bestaan.
Jan Greshoff zegt dat mooi in zijn gedicht ‘De Vader’ (1907):
O de onverbreekbre rij
Van buiten ruimte en vóór de tijd,
Ik ben in u, gij zijt in mij;…
De weg vooruit
Via de geboorte voegen we ons in de al bestaande wereld. Om met de nataliteitsgedachte van Hannah Arendt verder te gaan: de ‘schepping’, de komst, … van de mens bracht de vrijheid in de wereld. Dit zet zich voort bij de komst van elke nieuwe mens, de komst van de vrijheid van een nieuw begin. Geboorte staat voor opnieuw beginnen.
<< Margaret Bourke-White, Fort Peck Dam, Montana, 1936 — Edouard Boubat, Lella >>
Nog even dit
* De reeks is complexer dan wat ik hierover zeg. Meer toelichting vind je op een site van Eric Van Hove zelf, met ondermeer een overzicht van 64 metragrammen.
Hier heb je nog zes metragrammen als voorbeeld.
Een digitale diavoorstelling van de serie werd voor het eerst gepresenteerd als onderdeel van de Mediation Biënnale (2008) in Poznań (Polen). Andere Belgische kunstenaars waren Jan Fabre en Koen Vanmechelen. De foto’s werden (worden?) door hem ingekaderd, getekend en verkocht in een beperkte oplage.
Éric van Hove is een kunstenaar van Belgische afkomst, geboren in 1975 in Algerije. Hij groeide op in Kameroen en verblijft regelmatig in Japan. Hij studeerde aan de École de Recherche Graphique [ERG] in Brussel en behaalde in 2005 een master in traditionele Japanse kalligrafie in Tokio. Hij woont in Marrakech/Brussel. Op zijn website vind je meer over zijn boeiend recent werk.
De toelichting bij mijn ‘fotoboek’ vind je in Kijken naar foto’s.
