Voor Christine Achten
BINNENKORT ZIJN HET weer Amerikaanse presidentsverkiezingen. Volgens Trump heeft het thema van ‘the border’ hem in 2016 tot president gemaakt. Hij is overtuigd dat dit thema – en bij uitbreiding migratie – ook bij de 2024-verkiezingen cruciaal zal zijn. Zoals hij zei tijdens een speech in Reno: “The United States is now an occupied country. But on Nov. 5, 2024, that will be liberation day in America.” (The New York Times, 19 oktober 2024). Als ik noodgedwongen Trump hoor razen over immigranten, moet ik altijd denken aan het artistiek project van architecten Ronald Rael en Virginia San Fratello. Samen vormen ze de architectuurstudio Rael San Fratelli.
A crack
Ongeveer vijftien kilometer ten noordwesten van El Paso wordt de muur tussen de VS en Mexico gevormd door 18 meter hoge, rechtopstaande stalen palen. Tussen deze palen zitten telkens kleine openingen. Ze staan slechts een paar centimeter uit elkaar - waar ook mooie dingen kunnen ontstaan. Deze openingen symboliseren wat Leonard Cohen zingt: “There is a crack in everything, that’s how the light gets in.” (Anthem).
Op een mooie zondagnamiddag, 28 juli 2019, plaatste het architectuurduo kinderschommels in die openingen. Zo zag je kinderen van beide kanten van de muur met elkaar plezier maken op een mooie roze wip. A Teeter-Totter Wall. Zie deze korte video over de installatie van de wipplank.
Een symbool
De architecten zien deze wip als een symbool voor de interconnectie tussen beide gemeenschappen. “De grensmuur en de steden die de muur verdeelt, worden een symbolisch en letterlijk steunpunt voor de betrekkingen tussen de VS en Mexico.” Architecten Ronald Rael en Virginia San Fratello vragen zich af wat een grens is. “Een plek waar culturen zich vermengen en in elkaar overgaan op prachtige, soms gewelddadige en af en toe belachelijke manieren. En een grensmuur? Een te simplistisch antwoord op die complexiteit.… Een muur definieert geen twee kanten. Dit is één landschap, verdeeld," zegt Rael. Deze uitspraak doet me denken aan een Amerikaanse campagne voor bosbeheer. (Hier in een versie van Het Verzet. © Peter Droeshout)
Dit is niet hun enige creatieve artistieke projectvoorstel voor de muur. In het boek Borderwall as architecture doet Real nog verschillende ironische en serieuze artistieke voorstellen, zoals een cinemazaal of een concertruimte, een paardenkoers, een xylofoonmuur, een gezamelijke bilbiotheek, een burrito-muur, een biechtstoel …
Uiteraard worden er als souvenirs postkaarten gemaakt, mooie tekeningen, sneeuwbollen, …
<< Horst P. Horst, Mainbocher Corset, 1939
Nog even dit
Studio Rael San Fratelli werd met de Teeter-Totter Wall benoemd door het Londonse Design Museum als Overall Winner of Beazley Designs of the Year 2020.
Ronald Rael, Borderwall as Architecture: A Manifesto for the U.S.-Mexico Boundary, 2017, UCP, 978-0520283947
Twee videos op YouTube als een uitstekende introductie en toelichting:
- The New Yorker, Why a Designer Turned the U.S.-Mexico Border Into an Art Installation, 2020, YouTube
- Ronaldo Rael: An architect's subversive reimagining of the US-Mexico border wall, TEDtalk, 2019, YouTube
Voor alle duidelijkheid: USA hebben het volste recht om een muur te bouwen tussen de VS en Mexico. Dit is het logisch gevolg van het hedendaags natiestaat-denken. Maar de muur stuit me sowieso tegen de borst omwille van mijn basishouding rond mensenrechten en de ecologische gevolgen. En ik betwijfel de efficiëntie ervan (zie deze PEW-cijfers).
De toelichting bij mijn ‘fotoboek’ vind je in Kijken naar foto’s.
